Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

curarum T

  • 1 cura

    cūra, ae, f. (arch. coira aus *coisa; vgl. pälign. coisatens »curaverunt«), das Sichangelegenseinlassen = die Sorge, I) = επιμέλεια, die Sorge, Fürsorge, 1) im allg., die angelegentliche Bemühung, das angelegentliche Bestreben, die Sorgfalt, das Interesse, die Teilnahme, die Beachtung, Rücksichtnahme, die Aufmerksamkeit, das Augenmerk, die Achtsamkeit (Ggstz. neglegentia; oft verb. cura et diligentia, cura ac diligentia, cura diligentiaque, tutela atque cura, opera curaque, cura atque opera, studium curaque, cura et cogitatio, cogitatio curaque, cura et od. ac labor), cura acris, Quint., acris cura diligentiaque, Cic.: intenta (intentior, intentissima), Liv.: magna (maior, maxima), Quint.: non mediocris, Planc. in Cic. ep.: minor, Quint.: nimia, Quint.: c. publica (die S. für das allgemeine Wohl), Ggstz. c. privata, Liv. – cum cura, zB. saucios reficere, Liv.: omnes milites sepelire, Curt.: omnia speculari, Liv.: so auch cum magna cura, zB. parare omnia, Sall.: magna cum cura atque diligentia, zB. scribere alqd, Cic.: cum maxima cura, zB. ultum ire iniurias, Sall.: summa cum cura, zB. exsequi alqd, Liv.: non sine cura, zB. rem administrant, Sall.: finis vitae extraneis non sine cura fuit, fand Teilnahme bei den Ausw., Tac. – u. sine cura deûm evenire (sich ereignen), Tac. (vgl. Heraei stud. crit. p. 73). – u. bl. magnā curā, zB. alere equum, Suet.: ea non maiore curā praecepta ab ducibus sunt quam ab militibus observata, Liv. - m. obj. Genet., agrorum nimia c. (allzu großes Interesse am Landbau) et sollicitior rei familiaris diligentia, Quint.: c. sui, für sich, für die Selbsterhaltung, Sen.: cura rei publicae, Interesse am St., Cic. u. Sall.: legum, Beachtung, Beobachtung der G., Quint.: c. rerum, verborum, sorgfältige Wahl, Quint.: c. bonarum rerum, c. humanarum rerum, Interesse, Teilnahme an usw., Sall.: rerum alienarum cura (zB. difficilis est), Cic.: assidua et perpetua c. salutis tuae, Cic. – cura habendi, Habsucht (πλεονεξία), Phaedr.: cura diversa sciscitandi, Tac.: cura colendi, S. in der Pflege, sorgfältige Pflege (des Gartens), Verg.: singularis cura (Schonung) frugum, agrorum, hominum, urbium, Vell. – m. de (in betreff) u. Abl., studium tuum curaque de salute mea nullā me novā voluptate affecit, Brut. in Cic. ep.: gratissima est mihi tua cura de illo meo primo et maximo mandato, Cic. – m. pro u. Abl., divina pro nobis cura, Augustin. conf. 7, 19 in. (vgl. unten curam agere pro etc. u. est cura pro etc.). – m. Verben, abicere curam (Interesse an) rei publicae, Cic., od. omnem suam curam de re publica, Cic. – adhibere curam in capris et ovibus parandis (Ggstz. neglegentem esse in amicis eligendis), Cic.: adhibere magnam curam diligentiamque in valetudine sua tuenda, Nep.: de sacerdotio tuo quantum curam ad-hibuerim, cognosce ex iis litteris, quas etc., Cic.: non mediocris adhibenda mihi est cura, ut etc., Planc. in Cic. ep. – agere curam alcis rei od. alcis u. de alqa re od. de alqo od. pro alqo, für etw. od. jmd. Sorge od. Fürsorge tragen, an etw, od. jmd. Interesse nehmen, sich um etw. od. jmd. bekümmern, sich etw. angelegen sein lassen (s. Burm. u. Ruhnk. Ov. her. 12, 302), zB. curam corporis diligentissime, Sen.: curam libertatis, Sall.: curam humanarum rerum (v. den Göttern), Plin. u. Quint.: curam sui, Sen.: curam civium, Liv.: curam pro nobis hospitis, uxor, agas, Ov.: curam de Samnitibus, non de se, Liv. – avocare curam alcis, die Aufm. jmds. abziehen, jmd. zerstreuen, Col. – capit alcis animum cura sacrorum et caerimoniarum, Liv. – conferre magnam curam in alcis salutem diligentiamque, Cic.: conferre omnem suam curam atque operam ad philosophiam, Cic. – cosumere in alcis salute omnem suum laborem, omnem operam, curam, studium, Cic.: istorum in dialecticis omnis cura consumitur, Cic. – defungi (loswerden) eā curā, Liv. – desiderare (erfordern) acrem curam diligentiamque, Cic. – curam hanc dimittere, Ov.: non dimittere istam curam, Cic.: dimittere omnem curam suorum, sich um die Seinigen gar nicht weiter bekümmern, Suet. – distendere alcis curam, jmds. Sorgfalt nach allen Seiten in Anspruch nehmen, jmd. gehörig beschäftigen, Col. 8, 2, 7 u. 12, 46, 1 (versch. von curas distendere, s. no. II, 1). – est cura alcis, m. pro u. Abl., publica cura est pro moenibus istis, Ov.: m. ut u. Konj., medici cura esse debet, ut etc., Cels.: m. ne u. Konj., haec mea cura est, ne quid tu perdas, Hor.: una erat cura, ne inultus occĭderet, nur darauf war sein Augenmerk gerichtet, daß er nicht usw., Curt. – est alqs cura alci od. alcis, cura pii dis sunt (Riese cura deûm di sunt) et qui coluere, coluntur, Ov. met. 8, 724 (715). – est alci cura alcis rei od. alcis, es trägt jmd. Sorge für etw. od. einen, nimmt Interesse an etw., richtet sein Augenmerk auf etw., bekümmert sich um etw. od. jmb., zB. Romanis interim arcis Tarentinae praesidiique, quod ibi obsideretur, cura est, Liv.: quodsi hominibus bonarun rerum tanta cura esset, quanto studio aliena petunt, Sall.: artium ingenuarum tibi maxima cura est, Ov.: cura tibi non est hospitis ulla tui, Ov. – cura est od. alci cura est m. folg. Infin., cura comere capillum fuit, Sen.: cura finitimos vincere maior erat, Ov.: praeverti ad Armenios instantior cura fuit, Tac.: ingens cura est mis cordibus aequiperare, Enn. fr.: nulli cura fuit externos quaerere divos, Prop.: nec sit mihi cura mederi, Verg. – alci cura est m. folg. ne u. Konj., haec mea cura est, ne quid tu perdas neu sis iocus, Hor.: inter quae maxima erat cura duci (war das Hauptaugenmerk des F. darauf gerichtet), ne qua exprobratio cuiquam veteris fortunae discordiam inter ordines sereret, Liv.: u. cura est alcis m. folg. indir. Fragesatz, neque senatus in eo cura, an imperii extrema dehonestarentur,Tac. ann. 4, 74. – est alqd intentioris curae, zB. custodiae vigiliaeque et ordo stationum intentioris curae erant, Liv. – est alci alqd od. alqs curae od. est alci curae de alqa re, es ist jmdm. eine Sache od. Pers. zur Sorge, d.i. ein Gegenstand der Sorge, Fürsorge, es läßt sich jmd. eine Sache od. Pers. zur Sorge sein, angelegen sein, zB. tibi erit eidem, cui salus mea fuit, etiam dignitas curae, Cic.: Caesar pollicitus est sibi eam rem curae futuram, Caes.: propinqui, quibus est puella curae, Catull.: rati sese dis immortalibus curae esse, Sall.: ergo illi curae contigit esse tuae, Ov.: de ceteris senatui curae fore, Sall.: de Tirone mihi curae est, Cic. ep.: mihi magnae curae tua vita et dignitas est, Anton. in Cic. ep.: salutem eius regis senatui populoque Romano magnae curae esse, Cic.: ei permagnum et perhonorificum videbatur senatui populoque Romano tantae curae esse salutem suam, Cic.: non enim tibi ea res maiori curae aut est aut erit quam mihi, Cic.: ceterum magis vis morbi ingravescens curae erat terroresque ac prodigia, Liv. 4, 21, 5: ceterum eo tempore minus ea bella quae gerebantur curae patribus erant, quam exspectatio nondum coepti cum Antiocho belli, Liv. 35, 23, 1: in eorum periculis non secus absentes quam praesentes amicos Attico esse curae, Nep. Att. 12, 5: so auch alci curae est m. folg. ut od. ne u. Konj., zB. velim tibi curae sit, ut aliquid istinc bestiarum habeamus, Cael. in Cic. ep.: magis curae est magisque adformido, ne is pereat aut corrumpatur, Plaut.: in primis tibi curae sit, ne mihi tempus prorogetur, Cic.: patribus aeque curae fuisse, ne qua iniuria in eos oreretur, Liv.: alci curae est m. folg. indir. Fragesatz, zB. quo magis quae agas curae sunt mihi, Ter.: omnibus civitatibus Graeciae et Asiae curae erat, quid Eumenes in senatu egisset, Liv.: mihi maiori curae est, quemadmodum vobis gratiam referam, quam etc., Cic.: mihi non minori curae est, qualis res publica post mortem meam futura sit, quam qualis hodie sit, Cic.: quin id erat curae, quo pacto cuncta tenerem, Hor.: nisi sane curae sit (von Interesse für mich ist), quorsum eventurum hoc siet, Ter. – alci curae est m. Infin., zB. erit mihi curae explorare provinciae voluntatem, Traian. in Plin. ep.: magnae veteribus curae fuit gratiam dicendi et paribus et contrariis acquirere, Quint.: eligere modo curae sit (nur sei man in der Auswahl vorsichtig), Quint. – u. alci curae est m. Acc. u. Infin., tibi curae est sentire cives tuos, quanto per te onere leventur, Liv. 30, 31, 3. – plus exigere (erfordern) laboris et curae, Quint. – habere curam alcis rei od. alcis, für etw. Sorge tragen, auf etw. Sorgfalt verwenden, an etw. od. jmd. Interesse nehmen, sich um jmd. od. etw. bekümmern, sich etw. angelegen sein lassen, zB. libertatis, Sall.: rerum divinarum. Liv.: in primis pacis tuendae, Suet.: serendi (arborem turis), Plin.: Ausoniae gentis, v. den Göttern, Ov.: delectus multo intentiorem quam alias curam habebat, Liv. – so auch habere curam de od. in alqa re, zB. de vita communi omnium curam publicaeque rei constitutione habere, Vitr. 1. praef. § 2: in ea (re publicā) cognoscenda multam magnamque curam habui, Ps. Sall. de rep. 2, 1, 3. – u. habere alqm od. alqd curae od. sibi curae, zB. petitionem alcis c. h., Sall.: nec aliter universos quam membra partesque imperii c. h., Suet.: me ut id mihi habeam curae rogas, Varro: eos tibi et rem, de qua misi, velim curae habeas, Cael. in Cic. ep.: u. so curae sibi habere m. Infin., zB. ut ille ex ultimis terris, quid ageret, curae sibi haberet certiorem facere Atticum, Nep. Att. 20, 4: curae habere m. folg. ut u. Konj., habebo itaque curae, ut te meliorem tibi reddam quam accepi, Sen. de ben. 1, 8, 2: curae habere m. folg. Relativsatz, sapienter habeatis curae, quae imperavi atque impero, Plaut. Men. 991: u. absol. curas habere, alle mögliche Sorgfalt anwenden, nichts vernachlässigen, Iustin. 43, 4, 11. – impendere curam alci rei, zB. rei domesticae, Phaedr.: u. so acrem quam maxime curam spei futuri oratoris, Quint. – incumbere onmi cogitatione curāque in rem publicam, Cic.: dagegen incumbe in eam curam od. totā mente incumbe in hanc curam, laß das deine angelegentliche Sorge sein, Cic. – at mihi cura non mediocris inest, fontes ut adire remotos queam, Hor. sat. 2, 4, 93 sq. – intendere curam alcis, jmds. Aufmerksamkeit spannen, zB. gens bellicosa... curam regis intenderat, ließ den K. auf seiner Hut sein, Curt.; dagegen curam intendere in alqd, die Aufmerksamkeit, sein Augenmerk auf etw. richten, zB. in quem omnes intenderat curas, Curt.: dum omnium cura in Veiens bellum intenta est, Liv.: u. m. folg. indir. Fragesatz, non intenta cuiusquam cura, quae firmitudo (coriorum), quae mensura, ohne daß jemand genau darauf geachtet hätte, Tac. – ne Syphacis quidem reconciliandi curam ex animo mittere, den Gedanken nicht aufgeben, Liv. – ponere curam et aegritudinem, Cic.: ponere curam alcis rei, die S. für etw. beiseite lassen, sich nicht weiter um etw. bekümmern, zB. positis omnium aliarum rerum curis, mit Hintansetzung aller andern Geschäfte, Liv. – aber ponere curam in alqa re, Sorgfalt, Aufmerksamkeit richten, verwenden, zB. omnem curam in siderum cognitione, Cic.: omnis mihi cura et opera posita est in hominum periculis defendendis, Cic. – postulare (erfordern) minorem curam, Quint. – remittere curam diligentiamque, nachlassen in usw., Caes.: omnem curam belli remittere, Liv.: omnes curas referre ad alqm et in eo consumere, Cic. – stimulare curam, zB. ne fames quidem, quae mutas accenderet bestias, curam stimulare posset, Liv. – suscipere curam, es sich eine Sorge sein lassen, darauf sein Augenmerk richten, m. folg. ut od. ne u. Konj. od. folg. indir. Fragesatz, zB. suscipe curam et cogitationem dignissimam tuae virtutis, ut Caesarem et Pompeium perfidiā hominum distractos in pristinam concordiam reducas, Balb. in Cic. ep.: quod magnam curam suscipiebat (weil er sich wohl hütete), ne quo temere progrederetur, Auct. b. Alex.: hanc quoque suscipe curam, quemadmodum experiamur, Cic. – sustinere maximam curam belli, die schweren u. sorgenvollen Kriegslasten zu tragen haben, Cic. – omni mente in ea cogitatione curaque versari, ut etc., Cic.: omnis cura mea solet in hoc versari semper, si possim, ut boni efficiam aliquid dicendo, Cic.: vincere omnes curā, vigilantiā, patientiā, Nep. – So nun insbes.: α) das Interesse für etw. Neues, die Neugierde, cura ingenii humani, die dem Menschen angeborene Neugierde, Liv. 21, 22, 7 (u. dazu Fabri): inerat cura insita mortalibus videndi congredientes nobilem regem et... legatos, Liv. 42, 39, 3. – β) das wissenschaftliche Streben, das Studium, die Forschung, cura et meditatio (Nachdenken), Tac. dial. 16; vgl. Tac. Agr. 10. – Plur., sapientis animus cum his habitans pernoctansque curis, Cic. Tusc. 5, 69. – dah. meton. = die ausstudierte Schrift, die Ausarbeitung, Arbeit, c. recens, Ov., nova et recens, Tac.: ii, quorum in manus cura nostra venerit, Tac.: essent et iuvenes, quorum inedita cura est, Ov.; dimissā priore curā novae cogitationi toto pectore incumbam, Tac.: Plur.: condere victuras temptem per saecula curas, Mart. 1, 107, 5.

    2) die Fürsorge = die Besorgung, Behandlung, Abwartung, Wartung, Pflege, Aufsicht, a) die landwirtsch. Pflege, Zucht, Pelusiacae lentis, Verg. georg. 1, 228: quae cura boum, qui cultus habendo sit pecori, Verg. georg. 1, 3. – b) die physiche Pflege des Körpers, bes. auch die verschönernde, das Ordnen, Schmücken, der Putz, wie θεραπεία (s. Broukh. Prop. 2, 12 [14], 28. Gronov Obss. 1, 23 p. 98 Fr.), m. subj. Genet., cura mulierum, Phaedr. – m. obj. Genet., c. corporis, Quint.: formae, Sen.: comae, Prop.: capillorum, Suet.: cura cultusque feminarum, Liv. – c) die Krankenpflege, α) des Wärters usw., die Pflege, saucios sustentare curā, Tac. ann. 4, 63. – β) des Arztes, die Behandlung, Heilung, Kur (griech. θεραπεία) c. morbi, Iustin.: c. aquae, quae inter cutem est, Cels.: si quid cura levarit, Cels.: cum omnem curam fata vincerent, Vell.: Plur., curae aegrescentium, Macr. sat. 7, 4, 6. – übtr., relinquebatur simplex illa iam cura doloris tui, Cic. ep. 5, 16, 5: illa fuit lacrimis ultima cura meis (v. Schlafe), Prop. 1, 3, 46. – d) die Besorgung einer Leiche (griech. κήδευσις), quibus ea (mater) funeris sui curam demandarat, Suet. Tib. 51, 2; vgl. Tac. hist. 5, 5. – e) die Besorgung der Götter, cura deorum, der Gottesdienst (griech. θεραπεία θεῶν), Liv. 6, 41, 9. Iustin. 41, 3, 6. – f) die Fürsorge für jmd. od. etw. = die Aufsicht über jmd. od. etw., die Hut, Obhut, α) über jmd.: c. dominae, Ov.; vgl. vollst. dominam servandi cura, Ov.: filium regis non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv. – bes. des Erziehers, der Erzieherin, c. susceptorum semel adulescentium, Quint.: suum sororisque filios in eadem cura habere, Liv.: alci sororis suae nepotum curam delegare, Quint. – β) über etw.: omnes, quibus vivaria, armenta, alvearia, piscinae, aviaria in cura erant, alle Tierwärter, Hirten, Bienen-, Fisch-, Vogelwärter, Plin. 8, 44. – g) meton.: α) der Pfleger, Wärter, Aufseher, immundae cura fidelis harae (v. Schweinehirten Eumäus), Ov. her. 1, 104 (vgl. no. 3, a, β, ββ). – β) der Gegenstand der Fürsorge, der Schützling, Pflegling, Liebling, c. deûm (v. Anchises), Verg.: ipse Veneris iustissima cura, Dardanius puer, Verg.: tua cura, palumbes, Verg.: absunt, mea cura, sodales, Ov.: Roscia te salutat, cura communis, Sidon.: Lydia (ein Gedicht des P. Val. Kato) doctorum maxima cura liber, Ticida poët. bei Suet.

    3) die Fürsorge = die verwaltende, leitende Besorgung, Pflege, die Verwaltung, Leitung (das Kommando), die Aufsicht, a) übh.: α) eig.: c. rerum domesticarum, die Verwaltung des Hauswesens, die Hauswirtschaft (οίκονομία), Quint. 3, 3, 9: patrimonii sui curam mandare alci, Sen. de ben. 4, 27, 5. – bes. als Staatsamt, magistratus et imperia et omnis cura rerum publicarum, Sall.: u. so cura rei publicae, Liv., u. cura rerum, Tac.: u. speziell c. urbis, Liv.: aerarii, annonae, Suet.: tabularum publicarum, die V. des öffentl. Schuldbuchs, V. des Staatsärars, Tac.: operum publicorum, Suet.: c. viarum, aquarum, alvei Tiberis, frumenti populo dividendi, Suet.: c. navium, Flottenverwaltung, Tac.: c. legionis armandae, Tac. – alqm ad curam rei publicae admovere, Suet., Ggstz. alqm curā rerum demovere, Tac.: provincias ad suam curam transferre, Suet.: aspenari curam urbis (Stadtpflege, Leitung der städtischen Angelegenheiten) ut ingratam ignobilemque, Liv.: curam ordinandarum bibliothecarum in porticu Octaviae suscipere, Suet.: alci delegare curam providendae tempestatis, die Gewitterwache übertragen, Sen.: curam atque onus Germanici belli Druso delegare, Vell.: obsidionem demandare in curam collegae, Liv.: alci arcis curam mandare, Curt.: curam peditum Paulinus, equitum Celsus sumpsere, Tac.: Equitius, cui tunc erat cura palatii credita, der damalige Hausmarschall, Amm. – β) meton., αα) die Besorgung = die Mühwaltung, Obliegenheit, das Geschäft, hi (delecti) vel aetate vel similitudine curae patres appellabantur, Sall.: hanc curam tibi iniungo, Plin. ep.: in bello in aliqua maiuscula cura negotiove versari, Cic.: est minutioris curae m. folg. Infin., es ist ein allzu kleinliches Geschäft, Quint. 8, 6, 28. – bes. im Plur. (Ggstz. remissiones u. dgl.), nondum ad curas intentus, Tac.: cum sumus necessariis negotiis curisque vacui, Cic.: iam vero tempora curarum remissionumque divisa, Tac.: divisae inter Tutorem et Classicum curae, Tac.: tam humiles et sordidas curas alii mandare, Plin. ep. – ββ) der Aufseher, cura praetorii unus, Haushofmeister, Treb. Poll. Claud. 14, 11: Saturninus ex cura palatii, gewesener Hausmarschall, Amm. 22, 3, 7. – b) die Vormundschaft, Kuratel, curam gerere, administrare, ICt.

    II) wie φροντίς, die Sorge = die Besorgnis, besorgte Teilnahme (Ggstz. gaudium, laetitia; Synon. u. stärkerer Begriff sollicitudo, Kummer, Bekümmernis, s. Plin. ep. 2, 11, 15: dah. oft verb. cura et sollicitudo, sollicitudo et cura, cura et angor, cura et angor animi mei), 1) im allg.: domitor curarum (v. Schlaf), Sen. poët.: curarum milia, Prop. – expers curae od. omnis curae, Liv.: erant illa castra plena curae, Cic. – liber curā et angore animus, Cic.: animus liber sensibus et curis od. omni impeditione curarum (zB. per somnum od. in somnis), Cic.: vacuus hāc curā, Cic.: vacua metu, curā, sollicitudine, periculo vita bonorum virorum est, Cic. – sine cura, ohne S., sorglos, Sall.: u. so auch sine cura esse, Cic. – m. obj. Genet., curā impensarum populi Romani, aus Bes. für usw., Liv. – m. de u. Abl., cura de minore filio, Liv. 44, 44, 1. – m. pro u. Abl., cura pro alqo, Liv. 27, 30, 5. Verg. Aen. 12, 48. – m. in u. Akk., nullā in posterum curā, Tac. hist. 3, 55. – m. attrib. Adjj., curae amarae, Ov.: curae anxiae (bange), Liv.: curae atrae, Hor.: curae edaces, Hor.: c. gravis, gravior, Liv., gravissima, Cic.: c. ingens, Sall.: curae inanes, Lucr.: c. magna, maior, maxima, Cic.: c. materna, Plin.: c. minor, Cic.: curae mordaces, Lucan.: curae novae, Cic. (vgl. haec nova c., Hernici, diese neue Bes. [= Gegenstand der Bes.], Liv. 6, 6, 13): c. parva, Cic.: c. multiplex, Curt.: curae perpetuae, Ov.: c. cotidiana, Ter.: c. summa (zB. summā curā alcis adventum exspectare), Cic.: curae tristes, Verg.: curae vigilantes, Sorgen bei wachendem Auge (S. amTage), Cic.: so auch curae vigiles, Val. Max. – m. Verben, abigere curas, die S. verscheuchen (v. Lebl.), Hor.: abstinere curis, sich der S. entschlagen, Cels.: accumulat curas filia parva meas, Ov. – adimere alci curam, Ter. (u. so auch quot curas ademi! Ter.). – afferre (alci) curam, curas, S. verursachen, zB. nonnullas curas et molestias (v. Umständen), Cic.: u. m. folg. Acc. u. Infin., Piliam in idem genus morbi delapsam curam tibi afferre maiorem sentio, Cic.: u. m. folg. quod, zB. quod negavit te potuisse ad me scribere, curam mihi attulit, Cic. – afficere alqm aliquā curā, Cic., magnā curā et sollicitudine, Ter. (sowohl v. Pers. als v. Umständen): u. so auch afficior curā, Plin. ep. – curam de coniuge agere, Sorge tragen um d. G. (Ggstz. intrepidum esse pro se), Ov. met. 9, 107. – agitare alqm dies noctesque curis insomniisque, Liv. – cotidiana cura angit animum, Ter.: angi tot curis vigiliisque, Cic. – quod ipsum curam augebat, Liv. – aegritudines, molestiae, maerores, qui exedunt animos hominum conficiuntque curis, Cic.: u. bes. confici curis, Cic., confectus curis, Iustin.: animus curā confectus, Ter. – ut eorum aspectu omnis quae me angebat de re publica cura consederit, Cic. – cur eam rem tam studiose curas, quae tibi multas dabit curas, Cornif. rhet. 4, 21: at tibi curarum milia quanta dabit, Prop. 1, 5, 10. – decedit alci cura u. alci cura de alqa re (s. Drak. Liv. 4, 52, 8. Burm. Suet. Caes. 24), zB. priusquam ea cura decederet patribus Romanis, Liv.: de domesticarum rerum eventu nec patribus nec plebi cura decesserat, Liv.: donec cura de Antiocho decessisset, Liv. – demere animis curas, Varro. – deducere animo curas, Hor. – curas depellere vino, Tibull. – deponere curam pro alqo, Verg.: deponere tristes animo curas, Verg.: in alcis sermone et suavitate omnes curas doloresque deponere, Cic. – dimittere curam hanc, Ov. met. 1, 209. – velut in duo pariter bella distenderant curas hominum, hatten die Besorgnisse gleichs. zwischen zwei Kriegen in gleicher Weise geteilt, Liv. 27,40, 1 (versch. v. curam alcis distendere oben no. I, 1). – omnium tamen non tanta pro Aetolis cura erat, quam ne Philippus regnumque eius grave libertati futurum rebus Graeciae immisceretur, Liv. 27, 30, 5. – mihi maximae curae est non de mea quidem vita, sed me patria sollicitat, Cic.: Pompeius de Clodio iubet nos esse sine cura, Cic. – fuit intactis quoque cura condicione super communi, Hor. ep. 2, 1, 152. – parte curae exonerarunt senatum consulis litterae, Liv. – me his exsolvite curis, Verg.: extenuat corpus cura, Cels. – alqd curam facit m. folg. ne u. Konj., läßt besorgen, daß usw., Tac. ann. 3, 52. – fugere curam, Cic. – quam pro me curam geris, hanc precor, optime, pro me deponas, Verg. Aen. 12, 48 sq. – pectus alcis anxiis implere curis (v. einem Ereignis), Liv.: imponere finem curis, Verg.: primo gravis cura patres incessit, Liv.: affirmatio Pori multiplicem animo regis iniecerat curam, Curt.: u. inicere (alci) curam m. folg. ne u. Konj., Ter. adelph. 708. Curt. 3, 1 (2), 17: inicere alci curam metumque, ne etc., Liv. 5, 7, 4. – cum curis laxati sumus, Cic.: saepissime curam et angorem animi mei sermone et consilio levasti tuo, Cic.: levare (abnehmen) alqm curā od. magnā curā, Cic.: liberare alqm curā, istā curā, magnā curā et sollicitudine, Cic.: ut quoquo modo aut liberarem te istā curā aut certe levarem, Cic. – non tamen invictum animum curae obruunt (erdrücken), Curt.: illum ingens cura atque laetitia simul occupavere, Sall. – partiri curas cum alqo, Verg.: pellere curas vino, Hor., curas e pectore, Sil. – illa restabat cura, ne etc., Liv. – ea me cura vehementissime sollicitat, Cic.: me illa cura sollicitat angitque vehementer, quod (daß) etc., Cic. – solvere alqm curis ceteris, Ter.: curas et corpora somnus solverat, Ov. – videris gravem curam suscepisse vehementerque esse de nobis sollicitus, Cass. in Cic. ep.: maximam hic sollicitudinem curamque sustineo, ne m. folg. Konj., Cic. – traducere animos a minore cura ad summum timorem (v. einem Vorfalle), Cic. – et curā vacare et negotio, Cic.: maternā vacare curā, Plin.: vitare curam domesticorum, sich der S. um den Haushalt entschlagen, Cels.: multiplices animo volvere curas, Catull.

    2) die Liebessorge, Liebesqual, die Liebe (vgl. Lachmann Prop. 1, 11 [10], 17), c. mea, tua, die Liebe zu mir, zu dir, Ov. u. Prop.: iuvenum curae, Hor.: possum alterius curas sanare recentes, Prop. – meton. (wie μέλημα) = die Geliebte, die Flamme, tua cura, Lycoris, Verg.: Lynceu, tune meam potuisti tangere curam? Prop. – / Arch. Dat. curai, Elog. clar. vir. 24 im Corp. inscr. Lat. 12. p. 285.

    lateinisch-deutsches > cura

  • 2 cura

    cūra, ae, f. (arch. coira aus *coisa; vgl. pälign. coisatens »curaverunt«), das Sichangelegenseinlassen = die Sorge, I) = επιμέλεια, die Sorge, Fürsorge, 1) im allg., die angelegentliche Bemühung, das angelegentliche Bestreben, die Sorgfalt, das Interesse, die Teilnahme, die Beachtung, Rücksichtnahme, die Aufmerksamkeit, das Augenmerk, die Achtsamkeit (Ggstz. neglegentia; oft verb. cura et diligentia, cura ac diligentia, cura diligentiaque, tutela atque cura, opera curaque, cura atque opera, studium curaque, cura et cogitatio, cogitatio curaque, cura et od. ac labor), cura acris, Quint., acris cura diligentiaque, Cic.: intenta (intentior, intentissima), Liv.: magna (maior, maxima), Quint.: non mediocris, Planc. in Cic. ep.: minor, Quint.: nimia, Quint.: c. publica (die S. für das allgemeine Wohl), Ggstz. c. privata, Liv. – cum cura, zB. saucios reficere, Liv.: omnes milites sepelire, Curt.: omnia speculari, Liv.: so auch cum magna cura, zB. parare omnia, Sall.: magna cum cura atque diligentia, zB. scribere alqd, Cic.: cum maxima cura, zB. ultum ire iniurias, Sall.: summa cum cura, zB. exsequi alqd, Liv.: non sine cura, zB. rem administrant, Sall.: finis vitae extraneis non sine cura fuit, fand Teilnahme bei den Ausw., Tac. – u. sine cura deûm evenire (sich ereignen), Tac. (vgl. Heraei stud. crit. p. 73). – u. bl. magnā curā, zB.
    ————
    alere equum, Suet.: ea non maiore curā praecepta ab ducibus sunt quam ab militibus observata, Liv. - m. obj. Genet., agrorum nimia c. (allzu großes Interesse am Landbau) et sollicitior rei familiaris diligentia, Quint.: c. sui, für sich, für die Selbsterhaltung, Sen.: cura rei publicae, Interesse am St., Cic. u. Sall.: legum, Beachtung, Beobachtung der G., Quint.: c. rerum, verborum, sorgfältige Wahl, Quint.: c. bonarum rerum, c. humanarum rerum, Interesse, Teilnahme an usw., Sall.: rerum alienarum cura (zB. difficilis est), Cic.: assidua et perpetua c. salutis tuae, Cic. – cura habendi, Habsucht (πλεονεξία), Phaedr.: cura diversa sciscitandi, Tac.: cura colendi, S. in der Pflege, sorgfältige Pflege (des Gartens), Verg.: singularis cura (Schonung) frugum, agrorum, hominum, urbium, Vell. – m. de (in betreff) u. Abl., studium tuum curaque de salute mea nullā me novā voluptate affecit, Brut. in Cic. ep.: gratissima est mihi tua cura de illo meo primo et maximo mandato, Cic. – m. pro u. Abl., divina pro nobis cura, Augustin. conf. 7, 19 in. (vgl. unten curam agere pro etc. u. est cura pro etc.). – m. Verben, abicere curam (Interesse an) rei publicae, Cic., od. omnem suam curam de re publica, Cic. – adhibere curam in capris et ovibus parandis (Ggstz. neglegentem esse in amicis eligendis), Cic.: adhibere magnam curam diligentiamque in valetudine sua tuenda, Nep.: de sacerdotio tuo quantum curam
    ————
    ad-hibuerim, cognosce ex iis litteris, quas etc., Cic.: non mediocris adhibenda mihi est cura, ut etc., Planc. in Cic. ep. – agere curam alcis rei od. alcis u. de alqa re od. de alqo od. pro alqo, für etw. od. jmd. Sorge od. Fürsorge tragen, an etw, od. jmd. Interesse nehmen, sich um etw. od. jmd. bekümmern, sich etw. angelegen sein lassen (s. Burm. u. Ruhnk. Ov. her. 12, 302), zB. curam corporis diligentissime, Sen.: curam libertatis, Sall.: curam humanarum rerum (v. den Göttern), Plin. u. Quint.: curam sui, Sen.: curam civium, Liv.: curam pro nobis hospitis, uxor, agas, Ov.: curam de Samnitibus, non de se, Liv. – avocare curam alcis, die Aufm. jmds. abziehen, jmd. zerstreuen, Col. – capit alcis animum cura sacrorum et caerimoniarum, Liv. – conferre magnam curam in alcis salutem diligentiamque, Cic.: conferre omnem suam curam atque operam ad philosophiam, Cic. – cosumere in alcis salute omnem suum laborem, omnem operam, curam, studium, Cic.: istorum in dialecticis omnis cura consumitur, Cic. – defungi (loswerden) eā curā, Liv. – desiderare (erfordern) acrem curam diligentiamque, Cic. – curam hanc dimittere, Ov.: non dimittere istam curam, Cic.: dimittere omnem curam suorum, sich um die Seinigen gar nicht weiter bekümmern, Suet. – distendere alcis curam, jmds. Sorgfalt nach allen Seiten in Anspruch nehmen, jmd. gehörig beschäftigen, Col. 8, 2, 7 u. 12, 46, 1 (versch. von
    ————
    curas distendere, s. no. II, 1). – est cura alcis, m. pro u. Abl., publica cura est pro moenibus istis, Ov.: m. ut u. Konj., medici cura esse debet, ut etc., Cels.: m. ne u. Konj., haec mea cura est, ne quid tu perdas, Hor.: una erat cura, ne inultus occĭderet, nur darauf war sein Augenmerk gerichtet, daß er nicht usw., Curt. – est alqs cura alci od. alcis, cura pii dis sunt (Riese cura deûm di sunt) et qui coluere, coluntur, Ov. met. 8, 724 (715). – est alci cura alcis rei od. alcis, es trägt jmd. Sorge für etw. od. einen, nimmt Interesse an etw., richtet sein Augenmerk auf etw., bekümmert sich um etw. od. jmb., zB. Romanis interim arcis Tarentinae praesidiique, quod ibi obsideretur, cura est, Liv.: quodsi hominibus bonarun rerum tanta cura esset, quanto studio aliena petunt, Sall.: artium ingenuarum tibi maxima cura est, Ov.: cura tibi non est hospitis ulla tui, Ov. – cura est od. alci cura est m. folg. Infin., cura comere capillum fuit, Sen.: cura finitimos vincere maior erat, Ov.: praeverti ad Armenios instantior cura fuit, Tac.: ingens cura est mis cordibus aequiperare, Enn. fr.: nulli cura fuit externos quaerere divos, Prop.: nec sit mihi cura mederi, Verg. – alci cura est m. folg. ne u. Konj., haec mea cura est, ne quid tu perdas neu sis iocus, Hor.: inter quae maxima erat cura duci (war das Hauptaugenmerk des F. darauf gerichtet), ne qua exprobratio cuiquam veteris fortunae discordiam inter ordines se-
    ————
    reret, Liv.: u. cura est alcis m. folg. indir. Fragesatz, neque senatus in eo cura, an imperii extrema dehonestarentur,Tac. ann. 4, 74. – est alqd intentioris curae, zB. custodiae vigiliaeque et ordo stationum intentioris curae erant, Liv. – est alci alqd od. alqs curae od. est alci curae de alqa re, es ist jmdm. eine Sache od. Pers. zur Sorge, d.i. ein Gegenstand der Sorge, Fürsorge, es läßt sich jmd. eine Sache od. Pers. zur Sorge sein, angelegen sein, zB. tibi erit eidem, cui salus mea fuit, etiam dignitas curae, Cic.: Caesar pollicitus est sibi eam rem curae futuram, Caes.: propinqui, quibus est puella curae, Catull.: rati sese dis immortalibus curae esse, Sall.: ergo illi curae contigit esse tuae, Ov.: de ceteris senatui curae fore, Sall.: de Tirone mihi curae est, Cic. ep.: mihi magnae curae tua vita et dignitas est, Anton. in Cic. ep.: salutem eius regis senatui populoque Romano magnae curae esse, Cic.: ei permagnum et perhonorificum videbatur senatui populoque Romano tantae curae esse salutem suam, Cic.: non enim tibi ea res maiori curae aut est aut erit quam mihi, Cic.: ceterum magis vis morbi ingravescens curae erat terroresque ac prodigia, Liv. 4, 21, 5: ceterum eo tempore minus ea bella quae gerebantur curae patribus erant, quam exspectatio nondum coepti cum Antiocho belli, Liv. 35, 23, 1: in eorum periculis non secus absentes quam praesentes amicos Attico esse curae, Nep. Att. 12, 5: so auch alci curae
    ————
    est m. folg. ut od. ne u. Konj., zB. velim tibi curae sit, ut aliquid istinc bestiarum habeamus, Cael. in Cic. ep.: magis curae est magisque adformido, ne is pereat aut corrumpatur, Plaut.: in primis tibi curae sit, ne mihi tempus prorogetur, Cic.: patribus aeque curae fuisse, ne qua iniuria in eos oreretur, Liv.: alci curae est m. folg. indir. Fragesatz, zB. quo magis quae agas curae sunt mihi, Ter.: omnibus civitatibus Graeciae et Asiae curae erat, quid Eumenes in senatu egisset, Liv.: mihi maiori curae est, quemadmodum vobis gratiam referam, quam etc., Cic.: mihi non minori curae est, qualis res publica post mortem meam futura sit, quam qualis hodie sit, Cic.: quin id erat curae, quo pacto cuncta tenerem, Hor.: nisi sane curae sit (von Interesse für mich ist), quorsum eventurum hoc siet, Ter. – alci curae est m. Infin., zB. erit mihi curae explorare provinciae voluntatem, Traian. in Plin. ep.: magnae veteribus curae fuit gratiam dicendi et paribus et contrariis acquirere, Quint.: eligere modo curae sit (nur sei man in der Auswahl vorsichtig), Quint. – u. alci curae est m. Acc. u. Infin., tibi curae est sentire cives tuos, quanto per te onere leventur, Liv. 30, 31, 3. – plus exigere (erfordern) laboris et curae, Quint. – habere curam alcis rei od. alcis, für etw. Sorge tragen, auf etw. Sorgfalt verwenden, an etw. od. jmd. Interesse nehmen, sich um jmd. od. etw. bekümmern, sich etw. angelegen sein lassen, zB. liber-
    ————
    tatis, Sall.: rerum divinarum. Liv.: in primis pacis tuendae, Suet.: serendi (arborem turis), Plin.: Ausoniae gentis, v. den Göttern, Ov.: delectus multo intentiorem quam alias curam habebat, Liv. – so auch habere curam de od. in alqa re, zB. de vita communi omnium curam publicaeque rei constitutione habere, Vitr. 1. praef. § 2: in ea (re publicā) cognoscenda multam magnamque curam habui, Ps. Sall. de rep. 2, 1, 3. – u. habere alqm od. alqd curae od. sibi curae, zB. petitionem alcis c. h., Sall.: nec aliter universos quam membra partesque imperii c. h., Suet.: me ut id mihi habeam curae rogas, Varro: eos tibi et rem, de qua misi, velim curae habeas, Cael. in Cic. ep.: u. so curae sibi habere m. Infin., zB. ut ille ex ultimis terris, quid ageret, curae sibi haberet certiorem facere Atticum, Nep. Att. 20, 4: curae habere m. folg. ut u. Konj., habebo itaque curae, ut te meliorem tibi reddam quam accepi, Sen. de ben. 1, 8, 2: curae habere m. folg. Relativsatz, sapienter habeatis curae, quae imperavi atque impero, Plaut. Men. 991: u. absol. curas habere, alle mögliche Sorgfalt anwenden, nichts vernachlässigen, Iustin. 43, 4, 11. – impendere curam alci rei, zB. rei domesticae, Phaedr.: u. so acrem quam maxime curam spei futuri oratoris, Quint. – incumbere onmi cogitatione curāque in rem publicam, Cic.: dagegen incumbe in eam curam od. totā mente incumbe in hanc curam, laß das deine an-
    ————
    gelegentliche Sorge sein, Cic. – at mihi cura non mediocris inest, fontes ut adire remotos queam, Hor. sat. 2, 4, 93 sq. – intendere curam alcis, jmds. Aufmerksamkeit spannen, zB. gens bellicosa... curam regis intenderat, ließ den K. auf seiner Hut sein, Curt.; dagegen curam intendere in alqd, die Aufmerksamkeit, sein Augenmerk auf etw. richten, zB. in quem omnes intenderat curas, Curt.: dum omnium cura in Veiens bellum intenta est, Liv.: u. m. folg. indir. Fragesatz, non intenta cuiusquam cura, quae firmitudo (coriorum), quae mensura, ohne daß jemand genau darauf geachtet hätte, Tac. – ne Syphacis quidem reconciliandi curam ex animo mittere, den Gedanken nicht aufgeben, Liv. – ponere curam et aegritudinem, Cic.: ponere curam alcis rei, die S. für etw. beiseite lassen, sich nicht weiter um etw. bekümmern, zB. positis omnium aliarum rerum curis, mit Hintansetzung aller andern Geschäfte, Liv. – aber ponere curam in alqa re, Sorgfalt, Aufmerksamkeit richten, verwenden, zB. omnem curam in siderum cognitione, Cic.: omnis mihi cura et opera posita est in hominum periculis defendendis, Cic. – postulare (erfordern) minorem curam, Quint. – remittere curam diligentiamque, nachlassen in usw., Caes.: omnem curam belli remittere, Liv.: omnes curas referre ad alqm et in eo consumere, Cic. – stimulare curam, zB. ne fames quidem, quae mutas accenderet bestias, curam stimulare pos-
    ————
    set, Liv. – suscipere curam, es sich eine Sorge sein lassen, darauf sein Augenmerk richten, m. folg. ut od. ne u. Konj. od. folg. indir. Fragesatz, zB. suscipe curam et cogitationem dignissimam tuae virtutis, ut Caesarem et Pompeium perfidiā hominum distractos in pristinam concordiam reducas, Balb. in Cic. ep.: quod magnam curam suscipiebat (weil er sich wohl hütete), ne quo temere progrederetur, Auct. b. Alex.: hanc quoque suscipe curam, quemadmodum experiamur, Cic. – sustinere maximam curam belli, die schweren u. sorgenvollen Kriegslasten zu tragen haben, Cic. – omni mente in ea cogitatione curaque versari, ut etc., Cic.: omnis cura mea solet in hoc versari semper, si possim, ut boni efficiam aliquid dicendo, Cic.: vincere omnes curā, vigilantiā, patientiā, Nep. – So nun insbes.: α) das Interesse für etw. Neues, die Neugierde, cura ingenii humani, die dem Menschen angeborene Neugierde, Liv. 21, 22, 7 (u. dazu Fabri): inerat cura insita mortalibus videndi congredientes nobilem regem et... legatos, Liv. 42, 39, 3. – β) das wissenschaftliche Streben, das Studium, die Forschung, cura et meditatio (Nachdenken), Tac. dial. 16; vgl. Tac. Agr. 10. – Plur., sapientis animus cum his habitans pernoctansque curis, Cic. Tusc. 5, 69. – dah. meton. = die ausstudierte Schrift, die Ausarbeitung, Arbeit, c. recens, Ov., nova et recens, Tac.: ii, quorum in manus cura nostra venerit, Tac.:
    ————
    essent et iuvenes, quorum inedita cura est, Ov.; dimissā priore curā novae cogitationi toto pectore incumbam, Tac.: Plur.: condere victuras temptem per saecula curas, Mart. 1, 107, 5.
    2) die Fürsorge = die Besorgung, Behandlung, Abwartung, Wartung, Pflege, Aufsicht, a) die landwirtsch. Pflege, Zucht, Pelusiacae lentis, Verg. georg. 1, 228: quae cura boum, qui cultus habendo sit pecori, Verg. georg. 1, 3. – b) die physiche Pflege des Körpers, bes. auch die verschönernde, das Ordnen, Schmücken, der Putz, wie θεραπεία (s. Broukh. Prop. 2, 12 [14], 28. Gronov Obss. 1, 23 p. 98 Fr.), m. subj. Genet., cura mulierum, Phaedr. – m. obj. Genet., c. corporis, Quint.: formae, Sen.: comae, Prop.: capillorum, Suet.: cura cultusque feminarum, Liv. – c) die Krankenpflege, α) des Wärters usw., die Pflege, saucios sustentare curā, Tac. ann. 4, 63. – β) des Arztes, die Behandlung, Heilung, Kur (griech. θεραπεία) c. morbi, Iustin.: c. aquae, quae inter cutem est, Cels.: si quid cura levarit, Cels.: cum omnem curam fata vincerent, Vell.: Plur., curae aegrescentium, Macr. sat. 7, 4, 6. – übtr., relinquebatur simplex illa iam cura doloris tui, Cic. ep. 5, 16, 5: illa fuit lacrimis ultima cura meis (v. Schlafe), Prop. 1, 3, 46. – d) die Besorgung einer Leiche (griech. κήδευσις), quibus ea (mater) funeris sui curam demandarat, Suet. Tib. 51, 2; vgl. Tac. hist. 5, 5. – e)
    ————
    die Besorgung der Götter, cura deorum, der Gottesdienst (griech. θεραπεία θεῶν), Liv. 6, 41, 9. Iustin. 41, 3, 6. – f) die Fürsorge für jmd. od. etw. = die Aufsicht über jmd. od. etw., die Hut, Obhut, α) über jmd.: c. dominae, Ov.; vgl. vollst. dominam servandi cura, Ov.: filium regis non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv. – bes. des Erziehers, der Erzieherin, c. susceptorum semel adulescentium, Quint.: suum sororisque filios in eadem cura habere, Liv.: alci sororis suae nepotum curam delegare, Quint. – β) über etw.: omnes, quibus vivaria, armenta, alvearia, piscinae, aviaria in cura erant, alle Tierwärter, Hirten, Bienen-, Fisch-, Vogelwärter, Plin. 8, 44. – g) meton.: α) der Pfleger, Wärter, Aufseher, immundae cura fidelis harae (v. Schweinehirten Eumäus), Ov. her. 1, 104 (vgl. no. 3, a, β, ββ). – β) der Gegenstand der Fürsorge, der Schützling, Pflegling, Liebling, c. deûm (v. Anchises), Verg.: ipse Veneris iustissima cura, Dardanius puer, Verg.: tua cura, palumbes, Verg.: absunt, mea cura, sodales, Ov.: Roscia te salutat, cura communis, Sidon.: Lydia (ein Gedicht des P. Val. Kato) doctorum maxima cura liber, Ticida poët. bei Suet.
    3) die Fürsorge = die verwaltende, leitende Besorgung, Pflege, die Verwaltung, Leitung ( das Kommando), die Aufsicht, a) übh.: α) eig.: c. rerum
    ————
    domesticarum, die Verwaltung des Hauswesens, die Hauswirtschaft (οίκονομία), Quint. 3, 3, 9: patrimonii sui curam mandare alci, Sen. de ben. 4, 27, 5. – bes. als Staatsamt, magistratus et imperia et omnis cura rerum publicarum, Sall.: u. so cura rei publicae, Liv., u. cura rerum, Tac.: u. speziell c. urbis, Liv.: aerarii, annonae, Suet.: tabularum publicarum, die V. des öffentl. Schuldbuchs, V. des Staatsärars, Tac.: operum publicorum, Suet.: c. viarum, aquarum, alvei Tiberis, frumenti populo dividendi, Suet.: c. navium, Flottenverwaltung, Tac.: c. legionis armandae, Tac. – alqm ad curam rei publicae admovere, Suet., Ggstz. alqm curā rerum demovere, Tac.: provincias ad suam curam transferre, Suet.: aspenari curam urbis (Stadtpflege, Leitung der städtischen Angelegenheiten) ut ingratam ignobilemque, Liv.: curam ordinandarum bibliothecarum in porticu Octaviae suscipere, Suet.: alci delegare curam providendae tempestatis, die Gewitterwache übertragen, Sen.: curam atque onus Germanici belli Druso delegare, Vell.: obsidionem demandare in curam collegae, Liv.: alci arcis curam mandare, Curt.: curam peditum Paulinus, equitum Celsus sumpsere, Tac.: Equitius, cui tunc erat cura palatii credita, der damalige Hausmarschall, Amm. – β) meton., αα) die Besorgung = die Mühwaltung, Obliegenheit, das Geschäft, hi (delecti) vel aetate vel similitudine curae patres appellabantur, Sall.: hanc
    ————
    curam tibi iniungo, Plin. ep.: in bello in aliqua maiuscula cura negotiove versari, Cic.: est minutioris curae m. folg. Infin., es ist ein allzu kleinliches Geschäft, Quint. 8, 6, 28. – bes. im Plur. (Ggstz. remissiones u. dgl.), nondum ad curas intentus, Tac.: cum sumus necessariis negotiis curisque vacui, Cic.: iam vero tempora curarum remissionumque divisa, Tac.: divisae inter Tutorem et Classicum curae, Tac.: tam humiles et sordidas curas alii mandare, Plin. ep. – ββ) der Aufseher, cura praetorii unus, Haushofmeister, Treb. Poll. Claud. 14, 11: Saturninus ex cura palatii, gewesener Hausmarschall, Amm. 22, 3, 7. – b) die Vormundschaft, Kuratel, curam gerere, administrare, ICt.
    II) wie φροντίς, die Sorge = die Besorgnis, besorgte Teilnahme (Ggstz. gaudium, laetitia; Synon. u. stärkerer Begriff sollicitudo, Kummer, Bekümmernis, s. Plin. ep. 2, 11, 15: dah. oft verb. cura et sollicitudo, sollicitudo et cura, cura et angor, cura et angor animi mei), 1) im allg.: domitor curarum (v. Schlaf), Sen. poët.: curarum milia, Prop. – expers curae od. omnis curae, Liv.: erant illa castra plena curae, Cic. – liber curā et angore animus, Cic.: animus liber sensibus et curis od. omni impeditione curarum (zB. per somnum od. in somnis), Cic.: vacuus hāc curā, Cic.: vacua metu, curā, sollicitudine, periculo vita bonorum virorum est, Cic. – sine cura, ohne
    ————
    S., sorglos, Sall.: u. so auch sine cura esse, Cic. – m. obj. Genet., curā impensarum populi Romani, aus Bes. für usw., Liv. – m. de u. Abl., cura de minore filio, Liv. 44, 44, 1. – m. pro u. Abl., cura pro alqo, Liv. 27, 30, 5. Verg. Aen. 12, 48. – m. in u. Akk., nullā in posterum curā, Tac. hist. 3, 55. – m. attrib. Adjj., curae amarae, Ov.: curae anxiae (bange), Liv.: curae atrae, Hor.: curae edaces, Hor.: c. gravis, gravior, Liv., gravissima, Cic.: c. ingens, Sall.: curae inanes, Lucr.: c. magna, maior, maxima, Cic.: c. materna, Plin.: c. minor, Cic.: curae mordaces, Lucan.: curae novae, Cic. (vgl. haec nova c., Hernici, diese neue Bes. [= Gegenstand der Bes.], Liv. 6, 6, 13): c. parva, Cic.: c. multiplex, Curt.: curae perpetuae, Ov.: c. cotidiana, Ter.: c. summa (zB. summā curā alcis adventum exspectare), Cic.: curae tristes, Verg.: curae vigilantes, Sorgen bei wachendem Auge (S. am Tage), Cic.: so auch curae vigiles, Val. Max. – m. Verben, abigere curas, die S. verscheuchen (v. Lebl.), Hor.: abstinere curis, sich der S. entschlagen, Cels.: accumulat curas filia parva meas, Ov. – adimere alci curam, Ter. (u. so auch quot curas ademi! Ter.). – afferre (alci) curam, curas, S. verursachen, zB. nonnullas curas et molestias (v. Umständen), Cic.: u. m. folg. Acc. u. Infin., Piliam in idem genus morbi delapsam curam tibi afferre maiorem sentio, Cic.: u. m. folg. quod, zB. quod negavit te potuisse ad me scribere,
    ————
    curam mihi attulit, Cic. – afficere alqm aliquā curā, Cic., magnā curā et sollicitudine, Ter. (sowohl v. Pers. als v. Umständen): u. so auch afficior curā, Plin. ep. – curam de coniuge agere, Sorge tragen um d. G. (Ggstz. intrepidum esse pro se), Ov. met. 9, 107. – agitare alqm dies noctesque curis insomniisque, Liv. – cotidiana cura angit animum, Ter.: angi tot curis vigiliisque, Cic. – quod ipsum curam augebat, Liv. – aegritudines, molestiae, maerores, qui exedunt animos hominum conficiuntque curis, Cic.: u. bes. confici curis, Cic., confectus curis, Iustin.: animus curā confectus, Ter. – ut eorum aspectu omnis quae me angebat de re publica cura consederit, Cic. – cur eam rem tam studiose curas, quae tibi multas dabit curas, Cornif. rhet. 4, 21: at tibi curarum milia quanta dabit, Prop. 1, 5, 10. – decedit alci cura u. alci cura de alqa re (s. Drak. Liv. 4, 52, 8. Burm. Suet. Caes. 24), zB. priusquam ea cura decederet patribus Romanis, Liv.: de domesticarum rerum eventu nec patribus nec plebi cura decesserat, Liv.: donec cura de Antiocho decessisset, Liv. – demere animis curas, Varro. – deducere animo curas, Hor. – curas depellere vino, Tibull. – deponere curam pro alqo, Verg.: deponere tristes animo curas, Verg.: in alcis sermone et suavitate omnes curas doloresque deponere, Cic. – dimittere curam hanc, Ov. met. 1, 209. – velut in duo pariter bella distenderant curas hominum, hatten die
    ————
    Besorgnisse gleichs. zwischen zwei Kriegen in gleicher Weise geteilt, Liv. 27,40, 1 (versch. v. curam alcis distendere oben no. I, 1). – omnium tamen non tanta pro Aetolis cura erat, quam ne Philippus regnumque eius grave libertati futurum rebus Graeciae immisceretur, Liv. 27, 30, 5. – mihi maximae curae est non de mea quidem vita, sed me patria sollicitat, Cic.: Pompeius de Clodio iubet nos esse sine cura, Cic. – fuit intactis quoque cura condicione super communi, Hor. ep. 2, 1, 152. – parte curae exonerarunt senatum consulis litterae, Liv. – me his exsolvite curis, Verg.: extenuat corpus cura, Cels. – alqd curam facit m. folg. ne u. Konj., läßt besorgen, daß usw., Tac. ann. 3, 52. – fugere curam, Cic. – quam pro me curam geris, hanc precor, optime, pro me deponas, Verg. Aen. 12, 48 sq. – pectus alcis anxiis implere curis (v. einem Ereignis), Liv.: imponere finem curis, Verg.: primo gravis cura patres incessit, Liv.: affirmatio Pori multiplicem animo regis iniecerat curam, Curt.: u. inicere (alci) curam m. folg. ne u. Konj., Ter. adelph. 708. Curt. 3, 1 (2), 17: inicere alci curam metumque, ne etc., Liv. 5, 7, 4. – cum curis laxati sumus, Cic.: saepissime curam et angorem animi mei sermone et consilio levasti tuo, Cic.: levare (abnehmen) alqm curā od. magnā curā, Cic.: liberare alqm curā, istā curā, magnā curā et sollicitudine, Cic.: ut quoquo modo aut liberarem te istā curā aut certe leva-
    ————
    rem, Cic. – non tamen invictum animum curae obruunt (erdrücken), Curt.: illum ingens cura atque laetitia simul occupavere, Sall. – partiri curas cum alqo, Verg.: pellere curas vino, Hor., curas e pectore, Sil. – illa restabat cura, ne etc., Liv. – ea me cura vehementissime sollicitat, Cic.: me illa cura sollicitat angitque vehementer, quod (daß) etc., Cic. – solvere alqm curis ceteris, Ter.: curas et corpora somnus solverat, Ov. – videris gravem curam suscepisse vehementerque esse de nobis sollicitus, Cass. in Cic. ep.: maximam hic sollicitudinem curamque sustineo, ne m. folg. Konj., Cic. – traducere animos a minore cura ad summum timorem (v. einem Vorfalle), Cic. – et curā vacare et negotio, Cic.: maternā vacare curā, Plin.: vitare curam domesticorum, sich der S. um den Haushalt entschlagen, Cels.: multiplices animo volvere curas, Catull.
    2) die Liebessorge, Liebesqual, die Liebe (vgl. Lachmann Prop. 1, 11 [10], 17), c. mea, tua, die Liebe zu mir, zu dir, Ov. u. Prop.: iuvenum curae, Hor.: possum alterius curas sanare recentes, Prop. – meton. (wie μέλημα) = die Geliebte, die Flamme, tua cura, Lycoris, Verg.: Lynceu, tune meam potuisti tangere curam? Prop. – Arch. Dat. curai, Elog. clar. vir. 24 im Corp. inscr. Lat. 12. p. 285.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cura

  • 3 cura

    cūra, ae, f. (arch. coira) [st1]1 [-] soin, diligence, attention.    - curā aliquid exsequi (cum cura aliquid exsequi), Liv.: faire soigneusement une chose.    - in aliqua re aliquid operae curaeque ponere Cic. Off. 1, 19: mettre dans qqch de l'activité et du soin.    - omni cura in aliquid incumbere, Cic. Fam.. 12, 24, 2: s'appliquer à qqch de toute sa sollicitude.    - omnes meas curas cogitationesque in rem publicam conferebam, Cic. Off. 2, 2: je consacrais aux affaires publiques tous mes soins et toutes mes pensées.    - quocum mihi conjuncta cura de publica re et de privata fuit, Cic. Lael. 15: avec lequel je m'occupais en parfaite union des affaires publiques et de nos affaires privées.    - cum cura et studio, Quint. 10, 7, 29: avec soin et application. [st1]2 [-] soin, souci, intérêt, prévoyance.    - mihi curae est (double dat.): j’ai à coeur de, je suis préoccupé de.    - res curae est mihi: je prends soin de qqch, je m'en occupe, je m'y intéresse.    - curae est alicui de aliqua re: qqn prend soin de qqch.    - maxime mihi curae erit ut Ciceronem tuum videam cotidie, Cic. Q. Fr. 12: mon plus grand souci sera de voir tous les jours ton Cicéron.    - habere aliquid curae: avoir qqch à coeur.    - sic recipiunt, Caesari de augenda mea dignitate curae fore, Cic. Att. 11, 6, 3: ils promettent que César s'occupera d'accroître mes honneurs.    - mihi curae erit, quemadmodum... Cic.: j'aurai à coeur de... [st1]3 [-] conduite, surveillance, direction, administration, gestion; curatelle (t. de droit).    - cura rerum publicarum, Sall. J. 3, 1: la gestion des affaires publiques.    - cura annonae, Suet. Tib. 8: intendance des vivres.    - cura erarii, Suet. Aug. 36: administration du trésor public.    - cura operum publicorum, Suet. Aug. 37: administration des travaux publics.    - curam administrare, Dig.: être curateur. [st1]4 [-] occupation, travail, tâche; ouvrage (de l'esprit), livre, écrit; soin, culture (des champs).    - ii, quorum in manus cura nostra venerit, Tac.: ceux qui auront entre les mains ce fruit de notre travail.    - quorum inedita cura est, Ov.: ceux dont les ouvrages n'ont pas été publiés.    - quae cura boum sit, hinc canere incipiam, Virg. G. 1: quels soins il faut donner aux boeufs, voilà ce que maintenant je vais chanter. [st1]5 [-] soin, cure, traitement, remède; soin (pour la beauté), parure.    - cura aquae, quae sub cutem est, Cels. 2, 10: traitement de l'hydropisie.    - cura doloris, Cic.: traitement de la douleur.    - illa fuit lacrimis ultima cura meis (somnus), Prop. 1, 3, 46: ce fut le sommeil qui guérit enfin mes larmes.    - cura commendat faciem, Ov.: la parure rehausse la beauté.    - faciunt curā ne videantur anus, Ov.: grâce aux soins pour leur beauté, elles font leur possible pour ne pas paraître vieilles. [st1]7 [-] souci, ennui, inquiétude, sollicitude, tourment.    - cura et sollicitudo, Cic. Att. 15, 14, 3: souci et inquiétude.    - cura metusque Cic. Div. 2, 150: soucis et craintes.    - sine cura esse, Cic. Att. 12, 6, 4: n'avoir pas de souci.    - omnis quae me angebat de re publica cura, Cic. Br. 10: toute l'inquiétude qui me tourmentait au sujet de la république.    - mihi maxima cura est non de mea quidem vita, sed... Cic. Fam. 10, 1, 1: je suis très en souci non certes pour ma vie, mais...    - dare curas alicui, Hor. 4, 21: donner des soucis à qqn. [st1]8 [-] amour, souci amoureux; objet de l'amour.    - cura puellae, Prop. 3: l’amour pour une jeune fille.    - curae juvenis, Hor.: les peines de coeur de la jeunesse.    - tune meam potuisti tangere curam? Prop.: as-tu pu porter la main sur l'objet de mes soins? [st1]9 [-] au masc. surveillant, intendant.    - cura harae, Ov. H. 1: porcher.    - cura unus praetorii, Treb.: un intendant du prétoire.
    * * *
    cūra, ae, f. (arch. coira) [st1]1 [-] soin, diligence, attention.    - curā aliquid exsequi (cum cura aliquid exsequi), Liv.: faire soigneusement une chose.    - in aliqua re aliquid operae curaeque ponere Cic. Off. 1, 19: mettre dans qqch de l'activité et du soin.    - omni cura in aliquid incumbere, Cic. Fam.. 12, 24, 2: s'appliquer à qqch de toute sa sollicitude.    - omnes meas curas cogitationesque in rem publicam conferebam, Cic. Off. 2, 2: je consacrais aux affaires publiques tous mes soins et toutes mes pensées.    - quocum mihi conjuncta cura de publica re et de privata fuit, Cic. Lael. 15: avec lequel je m'occupais en parfaite union des affaires publiques et de nos affaires privées.    - cum cura et studio, Quint. 10, 7, 29: avec soin et application. [st1]2 [-] soin, souci, intérêt, prévoyance.    - mihi curae est (double dat.): j’ai à coeur de, je suis préoccupé de.    - res curae est mihi: je prends soin de qqch, je m'en occupe, je m'y intéresse.    - curae est alicui de aliqua re: qqn prend soin de qqch.    - maxime mihi curae erit ut Ciceronem tuum videam cotidie, Cic. Q. Fr. 12: mon plus grand souci sera de voir tous les jours ton Cicéron.    - habere aliquid curae: avoir qqch à coeur.    - sic recipiunt, Caesari de augenda mea dignitate curae fore, Cic. Att. 11, 6, 3: ils promettent que César s'occupera d'accroître mes honneurs.    - mihi curae erit, quemadmodum... Cic.: j'aurai à coeur de... [st1]3 [-] conduite, surveillance, direction, administration, gestion; curatelle (t. de droit).    - cura rerum publicarum, Sall. J. 3, 1: la gestion des affaires publiques.    - cura annonae, Suet. Tib. 8: intendance des vivres.    - cura erarii, Suet. Aug. 36: administration du trésor public.    - cura operum publicorum, Suet. Aug. 37: administration des travaux publics.    - curam administrare, Dig.: être curateur. [st1]4 [-] occupation, travail, tâche; ouvrage (de l'esprit), livre, écrit; soin, culture (des champs).    - ii, quorum in manus cura nostra venerit, Tac.: ceux qui auront entre les mains ce fruit de notre travail.    - quorum inedita cura est, Ov.: ceux dont les ouvrages n'ont pas été publiés.    - quae cura boum sit, hinc canere incipiam, Virg. G. 1: quels soins il faut donner aux boeufs, voilà ce que maintenant je vais chanter. [st1]5 [-] soin, cure, traitement, remède; soin (pour la beauté), parure.    - cura aquae, quae sub cutem est, Cels. 2, 10: traitement de l'hydropisie.    - cura doloris, Cic.: traitement de la douleur.    - illa fuit lacrimis ultima cura meis (somnus), Prop. 1, 3, 46: ce fut le sommeil qui guérit enfin mes larmes.    - cura commendat faciem, Ov.: la parure rehausse la beauté.    - faciunt curā ne videantur anus, Ov.: grâce aux soins pour leur beauté, elles font leur possible pour ne pas paraître vieilles. [st1]7 [-] souci, ennui, inquiétude, sollicitude, tourment.    - cura et sollicitudo, Cic. Att. 15, 14, 3: souci et inquiétude.    - cura metusque Cic. Div. 2, 150: soucis et craintes.    - sine cura esse, Cic. Att. 12, 6, 4: n'avoir pas de souci.    - omnis quae me angebat de re publica cura, Cic. Br. 10: toute l'inquiétude qui me tourmentait au sujet de la république.    - mihi maxima cura est non de mea quidem vita, sed... Cic. Fam. 10, 1, 1: je suis très en souci non certes pour ma vie, mais...    - dare curas alicui, Hor. 4, 21: donner des soucis à qqn. [st1]8 [-] amour, souci amoureux; objet de l'amour.    - cura puellae, Prop. 3: l’amour pour une jeune fille.    - curae juvenis, Hor.: les peines de coeur de la jeunesse.    - tune meam potuisti tangere curam? Prop.: as-tu pu porter la main sur l'objet de mes soins? [st1]9 [-] au masc. surveillant, intendant.    - cura harae, Ov. H. 1: porcher.    - cura unus praetorii, Treb.: un intendant du prétoire.
    * * *
        Cura, curae, Cure et soing, Soulci, Chagrin.
    \
        Amara curarum eluere. Horat. Nettoyer et oster du tout l'amaritude ou amertume des soulcis et chagrins, Destacher et desennuyer.
    \
        Foelix curarum. Stat. Qui met son soing, sa cure, et son estude à choses utiles et à luy prouffitables.
    \
        Frigus curarum. Ouid. Soulci et chagrin qui refroidist la personne, et empesche de faire quelque chose, qu'on feroit bien, si on avoit l'esprit delivré et joyeux.
    \
        Dare aliquid curae corporis. Quintil. Employer quelque peu de temps à penser et traicter son corps.
    \
        Argentaria cura. Terent. Soulci et chagrin de faulte d'argent. B.
    \
        Frigida cura thori. Stat. Quand un homme ou une femme ne se soulcie gueres et ne luy chault de coucher avec sa partie.
    \
        Insomnes curae. Claud. Qui gardent les gens de dormir.
    \
        Inuida. Horat. Envieuse du repos et bon temps ou aise des personnes.
    \
        Mortales curae. Sil. Les soulcis de ce monde.
    \
        Omni cogitatione curaque in aliquam rem incumbere. Cic. Y employer tout son soing et toute sa cure.
    \
        Sagaces curae. Horat. Qui prevoyent les choses de loing.
    \
        Tristes curae. Virg. Qui rend l'homme triste et melancholique.
    \
        Abducere curas alicui. Claud. Le desfascher et desennuyer, Le delivrer de soulci.
    \
        Curas adimere. Terent. Mettre ou jecter hors de soulci.
    \
        Cura aliquem afficere. Terent. Mettre en soulci.
    \
        Committere auribus alicuius fuas curas. Seneca. Les dire à autruy.
    \
        Consedit cura. Cic. Est cessee.
    \
        Demouere aliquem cura rerum. Tacit. Luy oster la charge des affaires.
    \
        Cura est negotii quid sit, aut quid nuntiet. Plaut. Je suis en soulci que ce peult estre, quelle affaire c'est.
    \
        Quos vt ego hodie seruem, cura maxima est. Plaut. Desquels je suis en tresgrand soulci comment je les pourray retenir.
    \
        Haec mihi nunc cura est maxima, vt necui mea Longinquitas aetatis obstet. Terent. Le plus grand soulci que j'ay, c'est que, etc.
    \
        Curae mihi est. Terent. Je m'en soulcie.
    \
        - is es profecto seruus spectatus Cui dominus curae est. Terent. Qui ha soulci de son maistre.
    \
        Sane curae est quorsum euenturum hoc siet. Terent. Certes je me soulcie qu'il adviendra de cela.
    \
        Sine cura esse. Cic. Ne se point soulcier.
    \
        Extendere curas in annum venientem. Virgil. Se soulcier du temps advenir.
    \
        Mortalibus curis exuere se. Sil. Se desvestir et descharger des soulcis et ennuis de ce monde, Se tuer pour mettre fin à ses ennuis.
    \
        Gerere curam pro aliquo. Virgil. Se soulcier de la personne ou des affaires d'aucun.
    \
        Curae habere rem aliquam. Sallust. Avoir soing de quelque chose, L'avoir pour recommandee.
    \
        Curas iniicere. Terent. Mettre en soulci.
    \
        Curae leues loquuntur, ingentes stupent. Seneca. Quand la personne ha un chagrin ou ennuy legier, elle en parle, ou s'en complaint, ou demande conseil pour y remedier: mais quand le chagrin ou ennuy est fort grand et excessif, elle demeure estonnee et toute esperdue, sans pouvoir parler, ne s'en plaindre.
    \
        Mitte hanc de pectore curam. Virg. Ne te soulcie plus de cela.
    \
        Ponere omnem curam in re aliqua. Cic. Mettre.
    \
        Ponere graues curas. Sil. Oster, Delaisser.
    \
        Populatur artus cura. Seneca. Amour amaigrit la personne.
    \
        Respondere curis alicui. Virgil. L'aymer autant qu'il nous aime.

    Dictionarium latinogallicum > cura

  • 4 fluctus

    fluctŭs, ūs, m. [st2]1 [-] lame, vague, flot, houle. [st2]2 [-] mer; eau de mer. [st2]3 [-] agitation, trouble, orage, péril.    - excitatis fluctibus, Cic.: au milieu de l'agitation des vagues.    - fluctibus sese committere maluit, Cic.: il aima mieux braver la mer en furie.    - excitare fluctus in simpulo, Cic. Leg. 3, 16, 36: soulever une tempête dans un verre d'eau.    - fluctus civiles, Nep.: troubles civils.    - irarum fluctus, Lucr.: flots de la fureur.    - fluctus curarum, Lucr.: trouble des soucis.    - fluctus belli, Lucr.: périls de la guerre.    - fluctus rerum, Hor.: tempêtes politiques.
    * * *
    fluctŭs, ūs, m. [st2]1 [-] lame, vague, flot, houle. [st2]2 [-] mer; eau de mer. [st2]3 [-] agitation, trouble, orage, péril.    - excitatis fluctibus, Cic.: au milieu de l'agitation des vagues.    - fluctibus sese committere maluit, Cic.: il aima mieux braver la mer en furie.    - excitare fluctus in simpulo, Cic. Leg. 3, 16, 36: soulever une tempête dans un verre d'eau.    - fluctus civiles, Nep.: troubles civils.    - irarum fluctus, Lucr.: flots de la fureur.    - fluctus curarum, Lucr.: trouble des soucis.    - fluctus belli, Lucr.: périls de la guerre.    - fluctus rerum, Hor.: tempêtes politiques.
    * * *
        Fluctus, huius fluctus. Cic. Une vague, Un flot.
    \
        Variis fluctibus agi. Seneca. Estre agité et tormenté de, etc.
    \
        Immodicis fluctibus canent aequora. Ouidius. La mer est blanche de, etc.
    \
        Ad fluctum declamabat Demosthenes. Cic. Aupres du flot.
    \
        Ferre fluctum. Cic. Endurer.
    \
        Insanos curarum comprime fluctus. Sil. Agitations et perturbations.
    \
        Fluctus fortunae. Plin. L'impetuosité.

    Dictionarium latinogallicum > fluctus

  • 5 accingo

    accingo, ĕre, cinxi, cinctum [ad + cingo] - tr. - [st1]1 [-] adapter par une ceinture, ceindre (une épée).    - ensem lateri accingere, Stat. Th. 1, 428: adapter (ceindre) une épée au côté.    - fig. magicas artes accingier, Virg. En. 4, 493: se ceindre de pratiques magiques = recourir aux pratiques de la magie.    - accingi ferro, armis, ense: se ceindre du glaive, de ses armes, de son épée. --- cf. Virg. En. 2, 614 ; 6, 184; 7, 640 ; Tac. An. 6, 2, etc.    - gladiis accincti, Liv. 40, 13, 12: des gens armés.    - accinctus: armé. --- cf. Tac. An. 11, 18 ; H. 2, 88, 2, 89.    - feminae pellibus accinctae, Tac. An. 11, 31: femmes vêtues de peaux.    - accinctus gemmis fulgentibus ensis, Val. Fl. 3, 514: épée garnie de pierreries éclatantes. [st1]2 [-] munir de, pourvoir de, armer de.    - avec abl. accincta flagello, Virg. En. 6, 570: armée d'un fouet.    - faucibus pubes accingitur, Virg.: la jeunesse s'arme de torches.    - accingere se juvene partem curarum capessituro, Tac. An. 12, 25: se pourvoir d'un jeune homme destiné à prendre une part des soucis du pouvoir.    - fig. accingere aliquem ad fastigium paternum, Tac. An. 6, 32: armer qqn en vue du trône paternel.    - animos accinge futuris, V.-Fl.: arme-toi de courage pour les maux qui vont arriver.    - juvenis studio popularium accinctus, Tac.: jeune homme fort de l'amour de ses concitoyens. [st1]3 [-] préparer, disposer à.    - se accingere rei: se préparer, se disposer en vue d'une chose. --- Virg. En. 6, 210    - pass. réfléchi accingi: se préparer.    - accingere (s.-ent. se) operi, Virg.: se préparer au travail.    - accingere, Ter. Phorm. 318: prépare-toi. --- cf. Eun. 1060 Liv. 1, 47, 3; Tac. H. 4, 68.    - accingere in rem: se préparer en vue d'une chose. --- Liv. 2, 12, 10; Tac. D. 16; H. 3, 35; 3, 66.    - accingere ad rem, Liv. 6, 35, 2: se préparer en vue d'une chose. --- Liv. 28, 41, 8; Tac. An. 4, 66; 11, 28; H. 4, 79.    - accingere rei, V.-FL. 2, 197: se préparer en vue d'une chose.    - avec inf. accingar dicere pugnas, Virg. G. 3, 46: je me disposerai à chanter les combats. --- cf. Tac. An. 15, 51.    - absol. sens réfléchi accinge ad molas, Pompon.: prépare-toi pour la meule.    - in hoc discrimen, si juvat, accingere, Liv. 2: prépare-toi à ce péril, si tu le crois bon.
    * * *
    accingo, ĕre, cinxi, cinctum [ad + cingo] - tr. - [st1]1 [-] adapter par une ceinture, ceindre (une épée).    - ensem lateri accingere, Stat. Th. 1, 428: adapter (ceindre) une épée au côté.    - fig. magicas artes accingier, Virg. En. 4, 493: se ceindre de pratiques magiques = recourir aux pratiques de la magie.    - accingi ferro, armis, ense: se ceindre du glaive, de ses armes, de son épée. --- cf. Virg. En. 2, 614 ; 6, 184; 7, 640 ; Tac. An. 6, 2, etc.    - gladiis accincti, Liv. 40, 13, 12: des gens armés.    - accinctus: armé. --- cf. Tac. An. 11, 18 ; H. 2, 88, 2, 89.    - feminae pellibus accinctae, Tac. An. 11, 31: femmes vêtues de peaux.    - accinctus gemmis fulgentibus ensis, Val. Fl. 3, 514: épée garnie de pierreries éclatantes. [st1]2 [-] munir de, pourvoir de, armer de.    - avec abl. accincta flagello, Virg. En. 6, 570: armée d'un fouet.    - faucibus pubes accingitur, Virg.: la jeunesse s'arme de torches.    - accingere se juvene partem curarum capessituro, Tac. An. 12, 25: se pourvoir d'un jeune homme destiné à prendre une part des soucis du pouvoir.    - fig. accingere aliquem ad fastigium paternum, Tac. An. 6, 32: armer qqn en vue du trône paternel.    - animos accinge futuris, V.-Fl.: arme-toi de courage pour les maux qui vont arriver.    - juvenis studio popularium accinctus, Tac.: jeune homme fort de l'amour de ses concitoyens. [st1]3 [-] préparer, disposer à.    - se accingere rei: se préparer, se disposer en vue d'une chose. --- Virg. En. 6, 210    - pass. réfléchi accingi: se préparer.    - accingere (s.-ent. se) operi, Virg.: se préparer au travail.    - accingere, Ter. Phorm. 318: prépare-toi. --- cf. Eun. 1060 Liv. 1, 47, 3; Tac. H. 4, 68.    - accingere in rem: se préparer en vue d'une chose. --- Liv. 2, 12, 10; Tac. D. 16; H. 3, 35; 3, 66.    - accingere ad rem, Liv. 6, 35, 2: se préparer en vue d'une chose. --- Liv. 28, 41, 8; Tac. An. 4, 66; 11, 28; H. 4, 79.    - accingere rei, V.-FL. 2, 197: se préparer en vue d'une chose.    - avec inf. accingar dicere pugnas, Virg. G. 3, 46: je me disposerai à chanter les combats. --- cf. Tac. An. 15, 51.    - absol. sens réfléchi accinge ad molas, Pompon.: prépare-toi pour la meule.    - in hoc discrimen, si juvat, accingere, Liv. 2: prépare-toi à ce péril, si tu le crois bon.
    * * *
        Accingo, accingis, accinxi, accinctum, accingere, Ex ad et cingo: vt Se alicui rei accingere. Virgil. Se trousser, Mettre à point, S'accoustrer et preparer pour faire quelque chose.
    \
        Accingendum est ad eam cogitationem. Liu. Il y fault penser. B.
    \
        Accingere, sine casu a posteriore. Terent. Tute hoc intristi, tibi omne est exedendum: accingere. Delibere toy, Appreste toy.
    \
        Se aliquo homine accingere. Tac. S'armer et s'aider de quelcun.
    \
        Accingor, cum infinitiuo. Accingar dicere pugnas caesaris. Virg. Je m'appresteray et delibereray pour descrire les batailles de Cesar.
    \
        Ira accingi. Senec. S'armer d'ire et courroux.

    Dictionarium latinogallicum > accingo

  • 6 cunctus

    cunctus, a, um tout, tout entier.    - cunctus senatus: tout le sénat.    - cuncta Aegyptus, Cic.: l'Egypte entière.    - cuncti: tous ensemble.    - cuncti cives, Cic.: tous les citoyens sans exception.    - cuncta, n. plur.: toutes les choses, tout.    - poét. et prose post-Aug. cunctus + gén. (au même genre).    - cuncti hominum, Ov.: tous les hommes.    - cunctae provinciarum, Plin.: toutes les provinces.    - postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt, Tac. An. 14: voyant tous ses crimes érigés en vertus.    - poét. et prose post-Aug. cuncta (n. plur.) + gén. masc. ou fém.    - cuncta terrarum, Hor. C. 2: tout l'univers.    - cuncta camporum, Tac. H. 5: toute la plaine.    - cuncta curarum, Tac. A. 3, 35: toutes les inquiétudes.    - viai cuncta, Lucr. 5, 739: toute la route.    - accord avec le plus rapproché - Romanis cuncta maria terraeque patebant, Sall. C. 10: toutes les mers et toutes les terres étaient ouvertes aux Romains.
    * * *
    cunctus, a, um tout, tout entier.    - cunctus senatus: tout le sénat.    - cuncta Aegyptus, Cic.: l'Egypte entière.    - cuncti: tous ensemble.    - cuncti cives, Cic.: tous les citoyens sans exception.    - cuncta, n. plur.: toutes les choses, tout.    - poét. et prose post-Aug. cunctus + gén. (au même genre).    - cuncti hominum, Ov.: tous les hommes.    - cunctae provinciarum, Plin.: toutes les provinces.    - postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt, Tac. An. 14: voyant tous ses crimes érigés en vertus.    - poét. et prose post-Aug. cuncta (n. plur.) + gén. masc. ou fém.    - cuncta terrarum, Hor. C. 2: tout l'univers.    - cuncta camporum, Tac. H. 5: toute la plaine.    - cuncta curarum, Tac. A. 3, 35: toutes les inquiétudes.    - viai cuncta, Lucr. 5, 739: toute la route.    - accord avec le plus rapproché - Romanis cuncta maria terraeque patebant, Sall. C. 10: toutes les mers et toutes les terres étaient ouvertes aux Romains.
    * * *
        Cunctus, Adiectiuum. Virgil. Tout assemblé.
    \
        Cuncta ciuitas. Cic. Tous les citoyens ensemble.
    \
        Cunctus populus. Cic. Tout le peuple ensemble.

    Dictionarium latinogallicum > cunctus

  • 7 fons

    fons, fontis, m. [st2]1 [-] source, fontaine, eau de source. [st2]2 [-] au fig. source, origine, cause, principe, sujet.    - fontium qui celat origines, Nilus, Hor. C. 4, 14, 45: le Nil qui cache sa source.    - fons dulcis aquai (= aquae), Lucr. 6, 890: source d'eau douce.    - fontes aestibus exarescunt, Caes.: les sources se tarissent en été.    - fontemque ignemque ferebant, Virg. En. 12, 119: ils apportaient de l'eau et du feu.    - a fontibus haurire, Cic.: puiser aux sources.    - a fonte repetere, Plin.-jn.: reprendre dès l'origine, reprendre à son principe.    - hic fons est movendi, Cic. Rep. 6, 25: c'est là l'origine du mouvement.    - ab illo fonte et capite Socrate, Cic. de Or. 1, 10: à commencer par Socrate, leur source (spirituelle) et leur chef.    - Cilicia fons belli, Flor. 3, 6: la Cilicie, le berceau de la guerre.    - benevolentia, amicitiae fons, Cic. Lael. 14, 50: la bienveillance, mère de l'amitié.    - fons curarum, Lucr.: cause de soucis.    - Graeco fonte cadere, Hor.: avoir une étymologie grecque.    - Fons, ontis (Fontus, i), m.: Fons (dieu des sources, fils de Janus).
    * * *
    fons, fontis, m. [st2]1 [-] source, fontaine, eau de source. [st2]2 [-] au fig. source, origine, cause, principe, sujet.    - fontium qui celat origines, Nilus, Hor. C. 4, 14, 45: le Nil qui cache sa source.    - fons dulcis aquai (= aquae), Lucr. 6, 890: source d'eau douce.    - fontes aestibus exarescunt, Caes.: les sources se tarissent en été.    - fontemque ignemque ferebant, Virg. En. 12, 119: ils apportaient de l'eau et du feu.    - a fontibus haurire, Cic.: puiser aux sources.    - a fonte repetere, Plin.-jn.: reprendre dès l'origine, reprendre à son principe.    - hic fons est movendi, Cic. Rep. 6, 25: c'est là l'origine du mouvement.    - ab illo fonte et capite Socrate, Cic. de Or. 1, 10: à commencer par Socrate, leur source (spirituelle) et leur chef.    - Cilicia fons belli, Flor. 3, 6: la Cilicie, le berceau de la guerre.    - benevolentia, amicitiae fons, Cic. Lael. 14, 50: la bienveillance, mère de l'amitié.    - fons curarum, Lucr.: cause de soucis.    - Graeco fonte cadere, Hor.: avoir une étymologie grecque.    - Fons, ontis (Fontus, i), m.: Fons (dieu des sources, fils de Janus).
    * * *
        Fons, huius fontis, masc. gen. Plin. Une fontaine.
    \
        Fons nitidis argenteus vndis. Ouid. Clere comme argent.
    \
        Contracti fontes. Ouid. Assemblees ensemble.
    \
        Illimis fons. Ouid. Sans limon et bourbier.
    \
        Irriguus fons. Virgil. Qui arrouse quelque terre.
    \
        Oritur fons in monte. Plin. La source de la fontaine est en la montaigne, La fontaine sourt en la montaigne.
    \
        Fons, per translationem: vt Fons moeroris. Cic. Causam atque fontem esse moeroris. La source dont procede quelque tristesse.

    Dictionarium latinogallicum > fons

  • 8 moles

    mōlēs, is, f. [st2]1 [-] masse (difficile à porter ou à mouvoir), poids, charge. [st2]2 [-] masse, amas, grand nombre, multitude. [st2]3 [-] grand ouvrage de terrassement; jetée, môle, digue. [st2]4 [-] appareils de siège, machines de guerre. [st2]5 [-] peine, effort, tâche embarrassante, difficulté, embarras.    - haud magna mole: sans grande difficulté.    - curarum moles, Tac. A. 12, 66: une multitude de soucis (de lourds soucis).
    * * *
    mōlēs, is, f. [st2]1 [-] masse (difficile à porter ou à mouvoir), poids, charge. [st2]2 [-] masse, amas, grand nombre, multitude. [st2]3 [-] grand ouvrage de terrassement; jetée, môle, digue. [st2]4 [-] appareils de siège, machines de guerre. [st2]5 [-] peine, effort, tâche embarrassante, difficulté, embarras.    - haud magna mole: sans grande difficulté.    - curarum moles, Tac. A. 12, 66: une multitude de soucis (de lourds soucis).
    * * *
        Moles, molis, foem. gen. Virgil. Toute chose grande et grosse et pesante, Une mole.
    \
        India molibus ferarum mirabilis. Columel. Merveilleuse à cause des grandes bestes qui y sont.
    \
        Magna se mole ferre. Virgil. Faire une grosse gravité.
    \
        Moles in mari dicitur. Cic. Grandes masses ou pilier soudez en l'eaue au devant d'un port, pour rompre l'impetuosité du flot, Digue, Une pile.
    \
        Tantae molis erat Romanam condere gentem. Virgil. Il y avoit si grande difficulté.

    Dictionarium latinogallicum > moles

  • 9 requies

    rĕquĭēs, ētis, f.    - gén. requiei Prisc. 6, 58; requie, Sall. H. 1, 97 --- dat. inus. --- acc. requietem et requiem --- abl. requiete, Cic. poet. Div. 1, 22; requie, Liv. 22, 9, 5 ; Ov. M. 13, 317, etc. [st1]1 [-] relâche d'un travail, d'une fatigue, etc., repos.    - curarum requies, Cic. Off. 2, 6: trêve des soucis.    - requies plena oblectationis, Cic. Lael. 103: repos plein de charme.    - intervalla requietis, Cic. Fin. 1, 49: intervalles de repos.    - ut meae senectutis requietem noscatis, Cic. CM 52: pour que vous appreniez ce qui délasse ma vieillesse.    - ad requiem animi et corporis, Cic. Arch. 13: en vue du repos intellectuel et physique.    - nec requies quin... V.-Fl.: et il ne se repose pas avant que... [st1]2 [-] poét. = quies.    - Lucr. 1, 991; 4, 227; 6, 934; Ov. M. 15, 224.
    * * *
    rĕquĭēs, ētis, f.    - gén. requiei Prisc. 6, 58; requie, Sall. H. 1, 97 --- dat. inus. --- acc. requietem et requiem --- abl. requiete, Cic. poet. Div. 1, 22; requie, Liv. 22, 9, 5 ; Ov. M. 13, 317, etc. [st1]1 [-] relâche d'un travail, d'une fatigue, etc., repos.    - curarum requies, Cic. Off. 2, 6: trêve des soucis.    - requies plena oblectationis, Cic. Lael. 103: repos plein de charme.    - intervalla requietis, Cic. Fin. 1, 49: intervalles de repos.    - ut meae senectutis requietem noscatis, Cic. CM 52: pour que vous appreniez ce qui délasse ma vieillesse.    - ad requiem animi et corporis, Cic. Arch. 13: en vue du repos intellectuel et physique.    - nec requies quin... V.-Fl.: et il ne se repose pas avant que... [st1]2 [-] poét. = quies.    - Lucr. 1, 991; 4, 227; 6, 934; Ov. M. 15, 224.
    * * *
        Requies, requiei vel requietis, requiem vel requietem, Ablatiuo requie vel requiete. Cic. Repos, Requoy.

    Dictionarium latinogallicum > requies

  • 10 taedium

    taedĭum, ĭi, n. dégoût, aversion, répugnance, ennui, fatigue, lassitude.    - esse taedio alicui: inspirer de la répugnance à qqn, rebuter qqn.    - nullus ei labor taedio, nulla defatigatio molestiae erat: aucun effort ne le rebutait, aucune fatigue ne lui pesait.    - alicui taedium afferre, Liv. décourager qqn.    - taedio curarum fessus, Tac.: las d'être en proie aux soucis.    - taedium parere, Quint.: provoquer le dégoût.    - vinum in taedium venit his, Plin.: le vin les dégoûte.    - vetustas oleo taedium affert, Plin.: la vieillesse donne à l'huile une odeur désagréable.    - non sunt ea taedia in metallis, Plin. 34: il n'y a pas ces désagréments dans les mines (à propos d'insectes désagréables).
    * * *
    taedĭum, ĭi, n. dégoût, aversion, répugnance, ennui, fatigue, lassitude.    - esse taedio alicui: inspirer de la répugnance à qqn, rebuter qqn.    - nullus ei labor taedio, nulla defatigatio molestiae erat: aucun effort ne le rebutait, aucune fatigue ne lui pesait.    - alicui taedium afferre, Liv. décourager qqn.    - taedio curarum fessus, Tac.: las d'être en proie aux soucis.    - taedium parere, Quint.: provoquer le dégoût.    - vinum in taedium venit his, Plin.: le vin les dégoûte.    - vetustas oleo taedium affert, Plin.: la vieillesse donne à l'huile une odeur désagréable.    - non sunt ea taedia in metallis, Plin. 34: il n'y a pas ces désagréments dans les mines (à propos d'insectes désagréables).
    * * *
        Taedium, taedii. Plin. Ennuy et fascherie.
    \
        Capere taedia coepti. Ouid. Se fascher de ce qu'on a commencé, et le laisser.

    Dictionarium latinogallicum > taedium

  • 11 fluctuo

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuo

  • 12 fluctuor

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuor

  • 13 accingo

    ac-cingo, cīnxī, cīnctum, ere
    1) опоясывать, подпоясывать ( ensem lateri V)
    accingi artes magicas (acc. graec.) V и magicis artibus CThприбегнуть к чарам
    3) снабжать, оснащать, вооружать (accingi facibus atris, flagello, armis V); отделывать, украшать ( accinctus gemmis ensis VF); готовить, снаряжать ( aliquem ad aliquid)
    a. aliquem paternum ad fastigium T — готовить кого-л. к занятию отцовского престола
    a. se или pass. accingi (ad или in aliquid; alicui rei) — приготовляться, приступать (к чему-л.)
    accingi contra Lcr — противостать, восстать
    a. se juvene partem curarum capessituro T — взять к себе юношу, который принял бы на себя часть (государственных) забот

    Латинско-русский словарь > accingo

  • 14 delenimentum

    dēlēnīmentum (dēlīnīmentum), ī n. [ delenio ]
    1) болеутоляющее, смягчающее средство ( delenimenta podagrae componere Sen)
    2) облегчение, отрада ( curarum T)
    3) прелесть, очарование (facundia alicujus Fronto; aurium PJ etc.)
    4) приманка, соблазн ( vitiorum T)

    Латинско-русский словарь > delenimentum

  • 15 domitor

    oris m. [ domo ]
    1) укротитель ( ferarum Sen); объездчик ( equorum C)
    2) покровитель, усмиритель (victor domitorque Persarum C; maris V, Sil)
    3) разрушитель (curarum d. somnus SenT)

    Латинско-русский словарь > domitor

  • 16 efficax

    efficāx, ācis [ efficio ]
    1) успешно действующий ( preces T); верный, надёжный (breve et e. est iter per exempla Sen); действительный, действенный, эффективный (herba e. adversus serpentium venena PM)
    2) кипучий, неутомимый, деятельный ( Hercules H)

    Латинско-русский словарь > efficax

  • 17 eluo

    ē-luo, luī, lūtum, ere
    1) вымывать, ополаскивать (patĭnas Pl; corpus O); смывать (colorem Lcr, Q; sanguinem C; maculas vestium PM)
    2) смывать, искупать ( crimen O); разгонять, удалять, уничтожать ( amara curarum H)
    3) очищать, освобождать (stagna, sc. avibus Col)
    4) промотать, разориться Pl

    Латинско-русский словарь > eluo

  • 18 fomentum

    fōmentum, ī n. [из fovimentum от foveo\]
    1) (тёплая) припарка, компресс (f. cafidum, humidum, siccum CC; fomenta corpori adhibere T)
    2) перевязка, повязка ( vulneribus T)
    frigida curarum fomenta Hохлаждающие ум заботы (т. е. отвлекающие его от высших запросов)

    Латинско-русский словарь > fomentum

  • 19 ignarus

    ignārus, a, um [ in + gnarus ]
    1) неопытный, незнающий, несведущий (alicujus rei, редко de aliquā re; heu, vatum ignarae mentes! V)
    i. curarum St — беспечный, беззаботный
    haud ignaro immĭnet fortuna L — я хорошо знаю, какая участь мне угрожает
    i. moveri St — непреклонный, неумолимый
    2) неизвестный, незнакомый, чуждый

    Латинско-русский словарь > ignarus

  • 20 impeditio

    impedītio, ōnis f. [ impedio ]
    препятствие, помеха ( liber omni impeditione curarum C)

    Латинско-русский словарь > impeditio

См. также в других словарях:

  • Roditur ut scabra positum rubigine ferrum: Sic mea perpetuos curarum pectora morsus — habent. — См. Моль одежду тлит, а печаль сердце …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Франческо Петрарка — Francesco Petrarca …   Википедия

  • Samuel Gottlieb Wald — (* 17. Oktober 1762 in Breslau; † 22. Februar 1828 in Königsberg (Preußen)) war ein deutscher evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Wirken 3 Werke …   Deutsch Wikipedia

  • MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Эрдман, Франц-Федор Иванович — ориенталист, профессор восточной словесности, арабского и персидского языков в Казанском университете, писатель; родился 15 марта 1793 г. в Людвигслюсте (великое герцогство Мекленбург Шверинское); среднее образование получил в Любекской гимназии …   Большая биографическая энциклопедия

  • Secretum (book) — Secretum ( De secreto conflictu curarum mearum , translated as The Secret or My Secret Book ) is a trilogy of dialogues in Latin written by Petrarch around 1345, in which he examines his faith with the help of Saint Augustine, and in the presence …   Wikipedia

  • Петрарка — Франческо (Petrarco, 1304 1374) знаменитый итальянский поэт и гуманист, род. в Ареццо, где нашел себе убежище его отец, флорентийский нотариус Петракко ди Parenzo, изгнанный из Флоренции одновременно с Данте, за принадлежность к партии белых… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • E supremi apostolatus — E supremi (apostolatus) ist eine von Papst Pius X. herausgegebene Enzyklika. Die am 4. Oktober 1903 veröffentlichte Enzyklika war die Antrittsenzyklika des neuen Papstes. In seinem Rundschreiben brachte er die tiefgründige Würdigung gegenüber… …   Deutsch Wikipedia

  • Plune — Das Plöner Schloss nach der Renovierung 2006; Südwestansicht mit dem Großen Plöner See im Vordergrund. Unmittelbar am Ufer führt hier die Bahnstrecke Kiel Lübeck vorbei …   Deutsch Wikipedia

  • Plöner Schloss — Das Plöner Schloss nach der Renovierung 2006; Südwestansicht mit dem Großen Plöner See im Vordergrund. Unmittelbar am Ufer führt hier die Bahnstrecke Kiel Lübeck vorbei …   Deutsch Wikipedia

  • Plöner Schloß — Das Plöner Schloss nach der Renovierung 2006; Südwestansicht mit dem Großen Plöner See im Vordergrund. Unmittelbar am Ufer führt hier die Bahnstrecke Kiel Lübeck vorbei …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»